Obezite, Dünya Sağlık Örgütü tarafından en riskli 10 hastalık listesine alınan bir hastalıktır. İnsan hayatını kolaylaştıran teknolojinin gelişimi ile artan hareketsiz yaşam tarzı kilo vermeye engel olan sebeplerin başında yer alsa da, obeziteye sebep olan pek çok faktör bulunur. Genetik yapının yanı sıra kültür, çevresel etkenler, beslenme ve hareket etme alışkanlıklarının olumsuz yönde değişmesi obezitenin toplum genelinde görülme oranını artırır. Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, vücutta bulunan yağ oranının aşırı miktarda artması ile tanımlanan obezite, ülkemizde de son 30-35 yıldır yaygınlaşan ve pek çok kronik hastalığa da yol açan bir hastalıktır. Ancak diyet uygulanmasına ve egzersiz yapılmasına rağmen kilo verilemiyorsa altında yatan sebepler incelenmelidir.
Kilo vermeyi zorlaştıran pek çok faktör bulunmaktadır. Hadi beraber bakalım, hangi sebeplerden ötürü kilo veremiyor veya vermekte zorlanıyorsun!
1)GENETİK YATKINLIK
Dirençli kilo olarak da bilinen kilo verememenin altında yatan sebep, genetik yatkınlık olabilir. Vücut kitle endeksi temel alınarak yapılan çalışmalara göre birinci derece akrabalarında obezite, aşırı kilo ya da kilo verememe problemi olan kişiler, toplum genelinden iki kat daha fazla kilo verememe durumu ile karşılaşmaktadırlar.
2)DÜŞÜK KALORİLİ DİYETLER
Diyetisyen gözetiminde olmayan, bir anda hızla kilo vermek için yapılan şok ve düşük kalorili diyetler, çoğu zaman aç kalarak fazla kilolardan kurtulmaya yöneliktir. Ancak dengeli ve yeterli beslenme olmadığı için bu tip diyetler sürdürülebilir değildir. Hayatın bir parçası hâline getirilemeyen, egzersiz ile desteklenmeyen ve diyetisyen tarafından kişiye özel olarak hazırlanmamış düşük kalorili diyetlerin sonucunda, vücut yeteri kadar beslenemediği için kendini korumaya alarak metabolizmayı yavaşlatmaya başlar. Bir süre sonra, baş ağrısı, sinirlilik hâli, yorgunluk, bulantı, kabızlık, düşük tansiyon, kalp ritminde bozukluk, kansızlık ve depresyon gibi pek çok duruma sebebiyet verebilir. Kişinin kendini fiziksel ve ruhsal olarak sağlıksız hissederek yapmayı bıraktığı bu diyet tipinde, tüketilmemeye çalışılan besinlere karşı aşırı istek duyulur ve verilen kilolar hızla geri alınır. Bu şekilde tekrarlayan diyetler, kilo vermeyi zorlaştırır ve yeme bozukluklarının yanı sıra obezite riskini de artırır. Daha önceden yapılmış düşük kalori deneyimi varlığı, vücudun diğer diyetlere verdiği tepkiyi yavaşlatarak kilo vermeyi zorlaştırır.
3)ANTİDEPRESAN VE KORTİZOL İLAÇLARIN KULLANIMI
Depresyon tedavisinde kullanılan bazı antidepresan ilaçların kullanımı sonucunda kişilerde kilo verememe problemi görülebilir. Pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan kortizol de kilo aldırabilir. Bu ilaçları kullanan kişilerde de kilo verememe problemi görülebileceğinden günlük aktiviteyi artırmak faydalıdır. Doktor kontrolünde hafif tempolu egzersizler yapılması, yağ depolanmasının önüne geçilmesini sağlayarak kilo vermeyi kolaylaştırır.
4)MENAPOZ DÖNEMİ
İlerleyen yaş ile birlikte östrojen ve progesteron hormonu salgısının azalması ve menstürasyonun tamamen sona ermesi sonucunda ortaya çıkan ve doğal bir süreç olan menopoz döneminde, vücudun ihtiyaç duyduğu enerji miktarında azalma olur. Bazal metabolik hızın azalmasına sebep olan östrojen miktarındaki azalmanın yaşandığı bu dönemde yağlanma artar ve besin gereksinimleri de farklılaşır. Kilo verememe durumu menopoz döneminde sıklıkla görülen bir şikâyettir. Diyetisyen tarafından kişiye özel olarak hazırlanan beslenme programı ve günlük fiziksel aktivite ile kilo verememe probleminin üstesinden gelinebilir.
5)POLİKİSTİK OVER SENDROMU
Yüz ve vücutta tüylenme, sivilce, adet düzensizliği ya da adet yokluğu, kısırlık ve kilo alma belirtileri ile görülen kronik bir endokrin hastalığı olan polikistik over sendromu kilo vermeyi zorlaştırır. Beslenme tedavisi ve egzersiz programına uyum sağlamakta zorlanılan hastalık kişinin vücut ağırlığının artmasına neden olur. Buna bağlı olarak vücutta bulunan yağ dokusu artar. Bu da hastalığın hem sebebi hem de sonucu olan hormonal dengesizliği oluşturur. Bu yüzden diyetisyen tarafından kişiye özel olarak hazırlanan beslenme programının takip edilmesi son derece önemlidir.
6)HORMONAL DÜZENSİZLİK
Vücudun sağlıklı bir şekilde çalışmasında önemli bir rolü bulunan hormonlar, vücut içindeki organların uyum içinde çalışmalarını ve iletişim kurmalarını sağlayarak pek çok sistemi dengede tutan kimyasallardır. Aldesteron, progesteron, kortizol, östrojen, prolaktin, ACTH ve büyüme hormonları gibi farklı kimyasalların bir ya da birkaçının az veya çok çalışması kilo vermeyi yavaşlatabilir.
Tiroit bezi, istirahat durumundaki metabolizmanın harcadığı kaloriyi ayarlar. Tiroit bezinin az çalışması olarak bilinen hipotiroidi, metabolizmanın da yavaş çalışmasına sebep olarak kilo artışına neden olan başlıca sebeplerdendir. Hipotiroidi ile birlikte metabolizma yavaşladığı için karbonhidratların parçalanması ve kandaki şekerin hücrelere girmesi zorlaşır. Bunun sonucu olarak daha fazla salgılanan insülin hormonuna karşı duyarsızlık gelişir ve insülin direnci oluşur. İnsülinin vücutta depolanmasına sebep olan bu durum yalnızca kilo vermeyi zorlaştırmakla kalmaz aynı zamanda kilo almaya da sebep olur. Pankreas bezinin çok çalışmasına sebep olan insülin direnci, bir süre sonra pankreas bezinin yorulmasına neden olur ve açlık ataklarını beraberinde getirir.
Tüm bu sebeplerin yanı sıra hissedilen stres, psikolojik güvensizlikte kilo vermeni zorlaştırabilir. Bu yüzden sağlıklı bir şekilde deneyip kilo verme işlemini gerçekleştiremediysen, gerekli tüm kontrollerini ve tahlillerini yaptırıp diyetisyene başvurmalısın. Metabolik bir problem veya stres kaynaklı oluşabilecek bu kilo verememe durumunu, uzman yardımıyla aşabilir ve ideal kilona ulaşabilirsin.
Her yeni gün, bir dünü arkasında bırakır, gecikmeden başla! Sağlıklı haftalar
akekecdil@gmail.com
