ABD Başkanı Biden, 1915 olaylarına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.
Biden, açıklamasında, “Her yıl bugün Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve böyle bir zulmün bir daha yaşanmaması için taahhüdümüzü yeniliyoruz. 24 Nisan 1915’ten başlayarak, Ermeni entelektüeller ve toplum liderlerinin Osmanlı güçleri tarafından İstanbul’da tutuklanmasıyla, 1,5 milyon Ermeni sınır dışı edildi, katledildi ya da yok etme kampanyasıyla ölüme yürüdü.” ifadelerine yer verdi.
Açıklamasında, Ermenice “büyük felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” kelimesini de kullanan Biden, “Biz nefretin tüm şekillerinin çürütücü etkilerine karşı güçlü duruşumuzu sürdürüyoruz.” dedi.
Biden, 1915 olaylarından etkilenen birçok kişinin ABD dahil dünyanın birçok yerinde yeni hayat kurduğunu vurgulayarak, uzun yıllardır ABD’deki Ermenilerin ülkeye zenginlik kattığını vurguladı.
Ermenilerin atalarının hikayelerini Amerikan topraklarına getirdiğini vurgulayan Biden, “Ermenilerin tarihine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz. Tarihi tasdik ediyoruz. Bunu da suçu birilerine yüklemek için değil, bunun bir daha asla yaşanmaması için yapıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
Biden, insan haklarına saygı duyulan, insanların onur ve emniyetleri ile yaşadığı bir dünya inşa etmek için çalıştıklarını belirterek, “Dünyada bir daha zulüm yaşanmasını engelleme hedefimizi yeniliyoruz. Dünyadaki tüm insanların iyileşmesi ve uzlaşması peşindeyiz. Amerikan halkı 106 yıl önce bugün başlayan soykırımın kurbanı olan Ermenilere saygı duyuyor.” görüşünü paylaştı.
ABD başkanları “büyük felaket, tehcir ve katliam” ifadelerini kullanıyordu
Biden’dan önceki iki ABD başkanı olan Donald Trump ve Barack Obama, göreve geldikten sonra konuya ilişkin yaptıkları tüm açıklamada Ermenice “Büyük Felaket” anlamına gelen, “Meds Yeghern” ifadesini kullanmıştı.
ABD başkanları, 1993 yılında Bill Clinton döneminden bu yana 1915 olaylarıyla ilgili düzenli olarak her yıl yazılı açıklama yapıyor. 1915 olayları genellikle “büyük felaket, tehcir ve katliam” gibi ifadelerle betimleniyordu.
TÜRKİYE’DEN TEPKİLER
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sosyal medya hesabından ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin yayımladığı mesajındaki “sözde soykırım” ifadesine ilişkin “Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz.” mesajını paylaştı.
Çavuşoğlu, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz. Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz. #1915Olayları” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasına tepki gösterdi.
Oktay, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Siyasi hesap uğruna tarihin çarpıtılmasının bir göstergesi olan Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin değerlendirmesini reddediyoruz.” ifadesini kullandı.
Oktay, şunları kaydetti:
“Ermenilerce kurgulanan asılsız iddiaları temel alan ve Ermeni isyancılar tarafından katledilen Türklerin ızdırabını, acılarını göz ardı eden bu açıklamanın milletimiz ve tarih karşısında hiçbir değeri yoktur. Gerçekleri görmek isteyenlere arşivlerimiz açıktır.”
İletişim Başkanı Fahrettin Altun, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin “soykırım” ifadesini kullanmasıyla ilgili “ABD makamları bu açıklamayı yaparken ne yazık ki lobilerin taleplerine diz çökmüşlerdir.” değerlendirmesini yaptı.
Altun, yaptığı yazılı açıklamada, ABD Başkanı Biden’ın 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasına tepki gösterdi.
Açıklamasında, “Türkiye olarak ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarını soykırım olarak tanımlamasını reddediyor ve şiddetle kınıyoruz. Herhangi bir hukuki ve bilimsel meşruiyeti olmayan bu beyanı hükümsüz olarak kabul ediyoruz.” ifadelerine yer veren Altun, şunları kaydetti:
“Ermeni diasporasının mesnetsiz iftiralarına destek mahiyetindeki bu ifadenin, ABD’nin iç siyasi hesaplarından kaynaklandığı çok açıktır. Ters etki yaratacağına şüphe olmayan bu girişim, Ermenilerin içinde bulunduğu zor durumdan kurtulmasına yardım etmeyeceği gibi ABD’nin çıkarlarına da hizmet etmeyecektir.
Biden yönetiminin ülke içi siyasi amaçlarla tarihi yanlış bir şekilde sunmayı seçmesi, Türkiye-ABD ilişkileri açısından gerçekten talihsizliktir. 1915 olaylarının trajediden başka herhangi bir şey olarak etiketlenmesi yanlış ve zararlıdır.”
“Farklı kültürlerin hoşgörü ve barış içinde bir arada yaşadığı bir tarihe sahibiz”
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun, Türkiye’nin yaklaşık altı asır süren büyük bir imparatorluğun küllerinden doğduğunu vurgulayarak “Farklı kültürlerin hoşgörü ve barış içinde bir arada yaşadığı bir tarihe sahibiz. Birinci Dünya Savaşı şartlarında yaşananlar, Avrupa emperyalizmi ve bir imparatorluğun parçalanması bağlamında okunmalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
Ecdadın, milyonların emperyalizmin boyunduruğundan kurtuluşu ve bağımsızlığı için savaş verdiğine, hayatını kaybettiğine dikkati çeken Altun, bu sürecin yüzyıllardır Osmanlı yönetimi altında barış içinde yaşayan bütün etnik ve dini kesimler için acılar ve üzüntülerle dolu olduğunu anımsattı.
“Mevcut ABD yönetimi millet olarak verdiğimiz mücadeleyi dar siyasi hesaplar için kullanmaya çalışıyor”
Altun, “Mevcut ABD yönetimi bu adımla, bu topraklarda kardeşlerimizle paylaştığımız tarihin zenginliğini takdir etmekte başarısız olmakla kalmıyor, aynı zamanda bütün bir millet olarak verdiğimiz mücadeleyi dar siyasi hesaplar için kullanmaya çalışıyor.” değerlendirmesini yaptı.
Fahrettin Altun, açıklamasında, şu ifadelere yer verdi:
“Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, tarihi trajedileri ve ortak geçmişimizin acılarını tanımada ve bunlarla hesaplaşmada eşi görülmemiş bir liderlik örneği gösterdi. Bununla birlikte, tarihin ülkemize ve milletimize karşı bir silah haline getirilmesine yönelik her türlü girişimin de tutarlı ve kararlı bir şekilde karşısında durdu.
Sayın Cumhurbaşkanımız tarihçileri, bilim adamlarını, aydınları ve diğer fikir insanlarını 1915 olayları hakkında kapsamlı bir bilimsel bakış açısı sunmaları için defalarca bir araya gelmeye çağırdı, tarihimizin gerçeklerinden korkmadığımızı veya onlardan utanmadığımızı vurguladı. Tarih boyunca her zaman mazlumların yanında yer alan milletimiz geçmişte olduğu gibi bugün de milyonlarca mülteciye kucak açıyor, el uzatıyor. Tarihimizin siyasi ve kasıtlı olarak yanlış tanımlanması bizi, ortak bir kaderi paylaştığımız kardeşlerimize kucak açmaktan, onları korumaktan vazgeçirmeyecektir.”
“Ermenistan dahil hiçbir ülkeye karşı kin ve düşmanlık beslemiyoruz”
Türkler ve Ermenilerin diğer birçok etnik ve dini grupla birlikte yüzyıllar boyunca bir arada yaşadığına dikkati çeken Altun, Birinci Dünya Savaşı sırasında milyonlarca Müslüman ve Hıristiyan Osmanlı tebaasının emperyalizmin ve savaşın dehşetini yaşadığını vurguladı.
Hala onların acılarını hatırladıklarını ve hatıralarını saygıyla yad ettiklerini belirten Altun, “Ayrıca bu trajik olayların bugün komşularımızla ilişkilerimizde belirleyici olmasına izin vermiyoruz. Ermenistan dahil hiçbir ülkeye karşı kin ve düşmanlık beslemiyoruz. Karşılıklı saygı temelinde Ermenistan’la ilişkilerimizi geliştirmek için bugüne kadar ortaya koyduğumuz girişimlerimiz bunun bir kanıtıdır ve hiçbir diaspora grubu bu gerçeği değiştiremez.” açıklamasında bulundu.
“Tartışmasız gerçekler ile kötücül lobi kampanyaları arasındaki büyük farkı görmelerini beklerdik”
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun, açıklamasında şunları kaydetti:
“Washington’un bir kez daha onurlu tarihimize gölge düşürmeyi seçmesinden dolayı ABD ile ikili ilişkilerimiz açısından son derece talihsiz ve üzücü bir gün yaşıyoruz. Biden yönetiminin 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak etiketlemesini kati surette reddediyoruz, en sert şekilde telin ediyoruz.
ABD makamları bu açıklamayı yaparken ne yazık ki lobilerin taleplerine diz çökmüşlerdir. Bu makamların Türkiye Ermenileri Patriği Sayın Sahak Maşalyan ve Ermeni Vakıfları Birliği Başkanı Sayın Pedros Şirinoğlu’nun geçmişte yaşanan acıların bazı ülkelerce gündelik politik amaçlara alet edilmemesi gerektiğini vurguladıkları açıklamalarına bakmalarını ve tartışmasız gerçekler ile kötücül lobi kampanyaları arasındaki büyük farkı görmelerini beklerdik.
Halkımızın çıkarları ve ulusal güvenliğimiz için her zaman yaptığımız gibi müttefiklerimizle diyalog ve iş birliğine devam edeceğiz. Ancak milletimizin tarihini ve Türk halkının itibarını lekelemeye yönelik teşebbüslere karşı koymaktan da hiçbir zaman geri durmayacağız.”
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Tarihi gerçekleri çarpıtarak yeni husumet tohumları ekmeye çalışan radikal Ermeni lobilerin baskısıyla ABD Başkanı Joe Biden’in 1915 olayları hakkında yaptığı talihsiz açıklama, Türkiye Cumhuriyeti açısından yok hükmündedir.” ifadesini kullandı.
Kalın, ABD Başkanı Biden’in 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
İbrahim Kalın, açıklamasında, “Tarihi gerçekleri çarpıtarak yeni husumet tohumları ekmeye çalışan radikal Ermeni lobilerin baskısıyla ABD Başkanı Joe Biden’in 1915 olayları hakkında yaptığı talihsiz açıklama, Türkiye Cumhuriyeti açısından yok hükmündedir. Kötü niyetli ve tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını yansıtan söz konusu açıklamayı şiddetle reddediyor ve kınıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Ortaya atılan sözde “soykırım” iddiasının uluslararası hukukun talep ettiği dayanaklardan ve bilimsel kanıtlardan yoksun olduğunu vurgulayan Kalın, şöyle devam etti:
“Tarihi olaylar tarihçiler tarafından araştırılmalıdır. Tarihi gerçekleri siyasi konjonktürün dar çıkarları belirleyemez. Nitekim Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, 1915 olaylarını araştırmak için ortak tarih komisyonu kurulması çağrısı yaptığında, tarihi bir meseleyi siyasetin ve kötü niyetli çevrelerin gölgesinden kurtarmak istemiştir. Hakikatin belgelerle ortaya çıkmasından korkanlar bu çağrıya cevap verememiştir. ABD Başkanı bu gerçekleri görmezden gelip adil olmayan bir tutum sergilemiştir.”
“Radikal Ermeni lobilerin aklıyla hareket etmek tarihi bir hatadır”
Türkiye’nin bir arada yaşama kültürü konusunda tarihin en önemli örneğini temsil eden bir medeniyete mensup olduğunu belirten Kalın, şunları kaydetti:
“Türkiye Cumhuriyeti bu nedenle hiçbir tarihi gerçeklikle yüzleşmekten kaçınmamaktadır. Birinci Dünya Savaşında yaşanan kayıplar, bu coğrafyanın ortak acılarını temsil etmektedir. Ancak terör ve düşmanlıktan başka bir şey üretmeyen radikal Ermeni lobilerin aklıyla hareket etmek tarihi bir hatadır. ABD Başkanı’nın mesnetsiz iddialara dayanan açıklaması, Türkiye ve Ermenistan arasında normalleşme çabalarına da zarar verecektir.”
Kalın, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve milletinin tüm kurumlarıyla ve tüm fertleriyle ülkesine yönelik yürütülen istismar, yalan ve iftira kampanyalarına asla prim vermeyeceğinin altını çizerek “ABD Başkanı’nı Türkiye-ABD ilişkilerinde derin yaralar açacak bu talihsiz açıklamasını düzeltmeye, adil olmaya ve bölgesel barışa hizmet edecek bir tutum sergilemeye davet ediyoruz. Tarihi gerçekleri saptıranlara karşı Türkiye her zaman hakkı ve hakikati güçlü bir şekilde savunmaya devam edecektir.” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanlığı’ndan konuya ilişkin yapılan açıklamada “ABD Başkanı’nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz.
Sözkonusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir.
1915 olaylarının niteliği politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmez. Böyle bir tutum, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye’nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı’nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.
Medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılan bir coğrafyanın merkezinde yer alan ve yaşadığı tüm acılara rağmen insanlığın barış ve huzuru için çaba sarfetmeyi şiar edinmiş bulunan Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir zaman kaçınmadığı gibi, bu konuda ABD dâhil kimseden ders alacak değildir.
Bu vesileyle, Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında dönemin olağanüstü şartlarında hayatını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun Müslüman, Hristiyan ve Yahudi tüm milletlerinden fertlerin aziz hatıralarını da bir kez daha saygıyla anıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Birinci Dünya Savaşı döneminde hayatını kaybeden Osmanlı Ermenileri için bu yıl da, 24 Nisan günü, İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nde düzenlenen törene ilettiği mesaj Türkiye’nin konuya ilişkin yaklaşımını yansıtmaktadır.
Yaşanan bu acıların üzerinden geçen yüz yıldan fazla süre sonra, bölgemizde geçmişin yaralarının tamamen sarılması ve halkların geleceği birlikte inşa etmeleri için samimi gayret gösterilmesi gerekirken, ABD Başkanı’nın bu açıklaması halkları kutuplaştırmak ve bölgemizde barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyecektir.
ABD’nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır.
ABD Başkanı’nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz.” denildi.
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasına tepki göstererek, “Bu açıklama, Türk-Amerikan ilişkilerini sabote etmeye çalışan çevrelere destek veren bir açıklama olmuştur. Bu açıklamayı şiddetle reddediyoruz, şiddetle kınıyoruz.” ifadesini kullandı.
Çelik, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Biden’ın, 1915 yılında Osmanlı Devleti’nde yaşanan olaylar hakkında tarihi ve hukuki dayanaklardan yoksun ve asılsız iddiaları esas alan açıklamasını hiçbir suretle kabul etmediklerini ve şiddetle kınadıklarını belirtti.
Biden’ın bu açıklamayı Ermeni fanatik çıkar gruplarını memnun etmek için yaptığının, bölge barışını ve normalleşmeyi dikkate almadığının anlaşıldığını vurgulayan Çelik, şunları kaydetti:
“Türk-Amerikan iş birliğinin en ileri düzeyde olması gereken bir dönemde Biden’ın açıklaması, ikili ilişkilerimizi sarsmış, NATO dayanışmasına zarar vermiş ve bölgede olası bir normalleşme ihtimalini de zayıflatmıştır. Normalleşme, Biden’ın açıklaması ile sabote edilmiştir. Bize göre bu mesele tarihçilerin ve bilim insanlarının tartışması gereken bir konudur. Sayın Cumhurbaşkanımızın arşivlerin araştırmacılara açılması ve ‘tarihçilerin vereceği karara uyalım’ çağrısı da ortadadır. Biden’ın açıklaması tarihsel dayanağı olmayan bir açıklamadır. Bu açıklama, Türk-Amerikan ilişkilerini sabote etmeye çalışan çevrelere destek veren bir açıklama olmuştur. Bu açıklamayı şiddetle reddediyoruz, şiddetle kınıyoruz.”
